بررسی تاثیرات احداث شبکه مترو بر ساختار توسعه شهری

حمل و نقل شهری یکی از مهم ترین مسایلی که در همه دوران ها در برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفته است. در طول تاریخ حمل و نقل بین دسترسی، انواع خدمات حمل و نقلی و توسعه نواحی شهری ارتباط معناداری وجود داشته است و در این واقعیت که سکونتگاه های بشری در طول تاریخ تمدن همواره به شدت تاثیر گونه رایج جابجایی عصر خود بوده اند، جای هیچگونه تردیدی نیست. رشد و گسترش بی رویه شهرها و عدم لحاظ ارتباط منطقی بین برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی حمل و نقل مشکلات عدیده ای را ایجاد کرد و شهرسازان و برنامه ریزان نوگرا به مطالعه راهکارهایی جهت تغییر وضعیت پرداختند. تحت این شرایط مفهوم "توسعه با محوریت حمل و نقل عمومی" شکل گرفت بطوری که امروزه توسعه محدوده های شهری بر مبنای حمل و نقل عمومی یکی از مهم ترین مباحث توسعه شهری است و با برنامه ریزی پیرامون آن می توان توسعه شهری جهت داد. توسعه محدوده های شهری بر مبنای حمل و نقل عمومی، شکلی از توسعه اراضی است که از حمل و نقل عمومی تاثیر می ذیرد و نوعی ارتباط بین کاربری زمین و حمل و نقل ایجاد می کند و از کاربری زمین تصویری کاراتر ارایه می نماید. در این بین سیستم مترو به دلیل دارا بودن مزایایی نظیر سرعت، امنیت، عدم ایجاد آلودگی و ارزان بودن برای عموم در بین سایر گزینه های حمل و نقل از اهمیت فوق العاده ای در این زمینه برخوردار است ضمن آنکه تجربیات جهانی نیز بیان می دارد که با ورود این وسیله به گروه سیستم های حمل و نقل عمومی با توجه به ویژگی های خاص که این وسیله نسبت به سایر وسایل دارد، تغییرات عمده ای در گردش ترافیک و حمل و نقل در شهرها به وجود آمد و متعاقب آن تاثیراتی را بر سایر ویژگی های شهری موجب گردید. به همین دلیل از سال ها پیش از این مسیله در سایر کشورها مورد بررسی دقیق کارشناسان قرار گرفته است و مطالعات وسیعی بر تاثیرات کالبدی و غیر کالبدی آن انجام شده است. مطالعه حاضر با هدف آگاهی و شناخت مسایل، مشکلات و قابلیت های ناشی از احداث ایستگاه های مترو و تدوین راهکارهایی برای بهره گیری مطلوب از قابلیت ها و فرصت های موجود، به تعیین ضوابطی برای چگونگی مداخله و تغییر در کاربری اراضی اطراف ایستگاه های مترو می پردازد و نتایج این پژوهش نشان می دهد که با برنامه ریزی پیرامون اراضی اطراف ایستگاه های مترو و با حمایت و سیاستگذاری های صحیح بخش عمومی سیستم مترو می تواند در تحقق راهبرد توسعه در شهرها نقشی اساسی و محوری ایفا نماید و به محرک مهمی در اصلاح ساختار شهری تبدیل شود.